Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nội tim mạch - Khoa Khám bệnh & nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Phú Quốc.

Tình trạng mỡ máu cao trong thời gian dài và không được điều trị là nguyên nhân của nhiều căn bệnh tim mạch nguy hiểm như tăng huyết áp, bệnh động mạch cảnh, động mạch vành, động mạch ngoại biên,…

Mỡ máu cao là gì?

Mỡ máu cao là tình trạng gia tăng cholesterol xấu (Lipoprotein tỷ trọng thấp – LDL) hay chất béo trung tính (triglycerides) hoặc cả hai ở trong máu. Điều này có thể dẫn đến tắc nghẽn mạch máu và gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe tim mạch.

Một nghiên cứu đến từ Học viện Bác sĩ Gia đình Hoa Kỳ cho thấy, cứ 3 người trưởng thành ở Mỹ thì có 1 người có mức cholesterol LDL cao. Đây là lý do vì sao các bác sĩ luôn khuyến cáo người bệnh cắt giảm thức ăn chứa nhiều hàm lượng LDL và tăng mức tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều cholesterol tốt (Lipoprotein tỷ trọng cao – HDL). Sở dĩ HDL-C được gọi là cholesterol tốt vì khả năng giúp vận chuyển cholesterol xấu ra khỏi cơ thể.

1. Căn bệnh máu nhiễm mỡ là gì?

Béo phì hay còn gọi là tăng mỡ máu hay rối loạn lipid máu. Trong trường hợp bình thường, trong máu luôn có một tỷ lệ mỡ nhất định. Tỉ lệ này được đo bằng chỉ số triglycerid, cholesterol...

Khi bạn bị máu nhiễm mỡ, các chỉ số này sẽ cao hơn mức cho phép. Đặc biệt, cholesterol cao là một đặc điểm của rối loạn lipid máu.

Các triệu chứng của bệnh mỡ máu cao là gì?

ThS.BS Phạm Đỗ Anh Thư, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, TP.HCM, cho biết hầu hết các trường hợp tăng mỡ máu đều không có triệu chứng cụ thể, rõ ràng. Thông thường, điều này chỉ được phát hiện khi xét nghiệm máu định kỳ hoặc cho đến khi một người gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như đột quỵ hoặc đau tim. (2)

Trong một số ít trường hợp, những người có lượng cholesterol rất cao gặp phải các triệu chứng sau:

Vết sưng vàng hoặc nếp nhăn dưới da (do mỡ tích tụ xung quanh gân và khớp).

Có một vòng trắng xung quanh giác mạc.

Có một khối u ở góc trong của mắt.

Tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bởi vì nó gây ra mảng bám tích tụ trong mạch máu, có thể dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ, máu bị tắc nghẽn một phần và không thể cung cấp cho não và tim các chất dinh dưỡng và oxy cần thiết để hoạt động. Cơ quan làm việc.

2. Các nguyên nhân máu nhiễm mỡ

Nguyên nhân gây mỡ máu Cholesterol cao thường xảy ra ở người trung niên. Tuy nhiên, do tác động của lối sống rất thiếu lành mạnh nên độ tuổi mắc bệnh máu nhiễm mỡ ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Những lý do chính cho sự xuất hiện của lipid máu như sau:

dinh dưỡng không khoa học

Sử dụng quá nhiều chất béo trong bữa ăn hàng ngày là nguyên nhân chính gây ra bệnh máu nhiễm mỡ. Trong đó thịt bò, thịt bê, thịt lợn, trứng, sữa… chứa rất nhiều chất béo bão hòa. Thực phẩm đóng hộp, thực phẩm chứa dầu dừa, dầu cọ, bơ, ca cao cũng chứa nhiều chất béo. Nếu ăn những thực phẩm này thường xuyên, bạn sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh máu nhiễm mỡ.

mập mạp

Béo phì có thể dẫn đến cholesterol cao trong máu. Đặc biệt, mỡ thừa thường tập trung chủ yếu ở vùng bụng hơn là mông hay đùi. Béo phì có thể dẫn đến mức HDL (cholesterol tốt) thấp hơn và mức LDL (cholesterol) cao hơn, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh mỡ máu.

Thừa cân béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh mỡ máu

Ảnh hưởng của tuổi tác và giới tính

Phụ nữ trong độ tuổi từ 15 đến 45 thường có chất béo trung tính thấp hơn nam giới. Tuy nhiên, khi phụ nữ bắt đầu bước vào thời kỳ mãn kinh, hàm lượng triglycerid và cholesterol xấu trong cơ thể phụ nữ sẽ tăng cao, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch trầm trọng. Nguyên nhân là do sự thay đổi của hormone estrogen ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa chất béo, từ đó tác động trực tiếp đến các mạch máu.

quá lười để tập thể dục

Khi cơ thể không hoạt động, nó sẽ làm tăng mức lipoprotein xấu và giảm mức cholesterol tốt. Do đó, ít vận động, thường xuyên nằm hoặc ngồi một chỗ thì nguy cơ mắc bệnh máu nhiễm mỡ là rất cao.

tiếp tục nhấn mạnh

Căng thẳng, stress cũng là một trong những thủ phạm gây máu nhiễm mỡ. Nguyên nhân là do khi cơ thể mệt mỏi, căng thẳng sẽ dẫn đến ăn nhiều, ít vận động và không tập thể dục. Ngoài ra, một số người có thói quen uống nhiều rượu bia, các chất kích thích này có thể khiến lượng cholesterol trong máu tăng cao.

hút thuốc thường xuyên

Hút thuốc có thể dẫn đến giảm mạnh mức cholesterol tốt trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

yếu tố di truyền

Cholesterol cao cũng có thể do yếu tố di truyền. Nếu ông bà, cha mẹ của bạn đã mắc bệnh mỡ máu thì nguy cơ mắc bệnh mỡ máu của bạn cũng cao hơn.

ảnh hưởng của các bệnh khác

Một số bệnh như tiểu đường và suy giáp cũng có thể dẫn đến tăng lượng chất béo trong máu.

3. Các nguyên nhân mỡ máu cao

Theo thống kê tại Hoa Kỳ, khoảng 93 triệu người trưởng thành (20 tuổi trở lên) có nồng độ lipid trên giới hạn khuyến nghị là 200 mg/dL. Nhiều yếu tố khác nhau có thể dẫn đến tích tụ mỡ lâu dài trong máu, bao gồm lối sống không lành mạnh, lười vận động, ăn uống thiếu chất, hút thuốc, tiểu đường, huyết áp cao và các bệnh khác.

Hiện tại, tăng lipid máu có thể được chia thành các loại nguyên phát và thứ phát theo nguyên nhân.

3.1. Nguyên nhân nguyên phát

Tiền sử gia đình sớm mắc bệnh tim mạch vành hoặc đột quỵ: Bệnh nhân mắc bệnh mỡ máu cao có nguy cơ cao có người thân là nam (bố hoặc anh trai) dưới 55 tuổi hoặc người thân là nữ (mẹ hoặc chị gái) dưới 65 tuổi mắc bệnh tim mạch vành. bệnh hoặc đột quỵ.

Tiền sử gia đình mắc các rối loạn liên quan đến cholesterol: Tăng lipid máu gia đình ở cha mẹ hoặc anh chị em ruột.

Tăng lipid máu có tính chất gia đình là một thuật ngữ y học đề cập đến tình trạng mỡ máu cao có tính chất di truyền trong gia đình và gây ra bởi đột biến gen được thừa hưởng từ cha mẹ. Những người mắc bệnh mỡ máu gia đình có vấn đề từ khi sinh ra, dẫn đến xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch vành sớm.

3.2. Nguyên nhân thứ phát

Yếu tố lối sống

Chế độ ăn uống không lành mạnh chứa nhiều chất béo bão hòa như thịt đỏ, kem, bơ và các sản phẩm từ sữa khác.

Ăn thực phẩm giàu chất béo chuyển hóa, chẳng hạn như bỏng ngô, bánh quy, khoai tây chiên, đồ uống có ga, v.v.

Lười tập thể dục, ít vận động, duy trì hoạt động thể chất.

Sử dụng thuốc lá, uống nhiều rượu, đồ uống có cồn.

Thừa cân béo phì.

Yếu tố sức khỏe

Khi mắc những căn bệnh này, người bệnh cũng có nguy cơ mắc bệnh như: bệnh thận, bệnh gan, suy giáp, đa u tủy, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), xơ gan mật tiên phát, bệnh thận mãn tính, bệnh tiểu đường, lupus, chứng ngưng thở lúc ngủ.

4. Triệu chứng nhận biết của bệnh máu nhiễm mỡlà gì?

Fatemia không có triệu chứng rõ ràng nên người bệnh thường khó nhận biết. Nhiều trường hợp người bệnh chỉ phát hiện mình bị máu nhiễm mỡ khi khám sức khỏe định kỳ, hoặc bệnh đã phát triển đến giai đoạn nặng. Đặc biệt, bệnh mỡ máu ở người trẻ tuổi thường tiềm ẩn và khó nhận biết hơn bệnh mỡ máu cao ở người lớn tuổi.

Khi bị rối loạn mỡ máu, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, đau ngực, hồi hộp, khó thở... Bệnh phát triển đến giai đoạn cuối có thể dẫn đến cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch.. .

Một số trường hợp xuất hiện ban vàng dưới da: mụn nước nhỏ trên da, bề mặt bóng, hơi vàng, ở mặt, khuỷu tay, đùi, gót chân, lưng, ngực... có mảng da to bằng đầu ngón tay. hời hợt.

5. Biến chứng

Theo bác sĩ Anh Thư, mỡ máu cao theo thời gian có thể dẫn đến tích tụ và hình thành các mảng xơ vữa bên trong mạch máu hay còn gọi là xơ vữa động mạch. Mảng bám có thể phát triển lớn hơn nếu không được điều trị lâu hơn, khiến các mạch máu bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn. Bệnh nhân bị xơ vữa động mạch phải đối mặt với nguy cơ mắc các bệnh khác nhau, tùy thuộc vào mạch máu nào bị tắc nghẽn.

5.1. Bệnh động mạch vành

Bệnh động mạch vành hay còn gọi là thiếu máu cơ tim hoặc thiếu máu cơ tim có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc suy tim. Bệnh động mạch vành là bệnh tim phổ biến nhất ở Hoa Kỳ và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Động mạch vành là mạch máu cung cấp máu cho tim, khi tim bị các mảng xơ vữa làm tắc nghẽn và không được cung cấp đủ máu thì tim sẽ yếu dần và ngừng hoạt động.

CHD thậm chí có thể ảnh hưởng đến những người trẻ tuổi. Trên thực tế, cứ 5 người chết vì bệnh mạch vành thì có 1 người dưới 65 tuổi. Đó là lý do tại sao việc kiểm tra cholesterol của bạn khi còn trẻ là rất quan trọng. Bởi vì mảng bám tích tụ âm thầm trong động mạch vành theo thời gian, nhiều người trẻ tuổi không nhận ra điều đó đang xảy ra cho đến khi họ bị đau ngực (đau thắt ngực) hoặc các dấu hiệu khác của cơn đau tim.

5.2. Bệnh động mạch cảnh

Động mạch cảnh đưa máu từ tim lên não. Bệnh động mạch cảnh xảy ra khi mảng bám làm hẹp các động mạch này, ngăn không cho não nhận đủ máu giàu oxy, có thể dẫn đến cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ.

5.3. Bệnh động mạch ngoại biên

Khi xơ vữa động mạch ảnh hưởng đến các động mạch ở chân hoặc cánh tay, nó được gọi là bệnh động mạch ngoại biên (PAD). Các động mạch ở chân và tay được gọi là "động mạch ngoại vi" vì chúng nằm cách xa tim và trung tâm của cơ thể. PAD phổ biến hơn ở chân, nhưng cũng có thể xảy ra ở cánh tay.

PAD thường không có triệu chứng và chỉ có thể cảm nhận được khi các động mạch ngoại vi bị tắc nghẽn ít nhất 60%. Người bệnh có cảm giác đau, mỏi, yếu ở chân khi cử động và giảm khi nghỉ ngơi (còn gọi là đi cách hồi). Đây là dấu hiệu lưu lượng máu giảm do tích tụ mảng bám trong động mạch.

PAD có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở chân và bàn chân, cũng như các bộ phận khác của cơ thể. Điều này là do tất cả các mạch máu được kết nối thông qua hệ thống tim mạch, vì vậy mảng bám tích tụ ở một khu vực nhưng lại làm chậm toàn bộ mạng lưới mạch máu.

5.4. Tăng huyết áp

Giữa tăng huyết áp và tăng mỡ máu có mối liên hệ nhất định. Mảng cholesterol và canxi có thể khiến động mạch cứng lại và hẹp lại. Kết quả là tim bơm máu qua các động mạch dưới áp suất cao, dẫn đến huyết áp cao.

huyết áp cao và cholesterol cao

Đây là hai nguyên nhân lớn nhất gây ra bệnh tim.

Tại Hoa Kỳ, khoảng một phần ba người trưởng thành bị cao huyết áp và khoảng một phần ba người lớn bị cholesterol cao. Hơn một nửa số người trưởng thành trong mỗi nhóm không thể kiểm soát tình trạng của họ. Điều này có nghĩa là việc điều trị chưa hoàn tất hoặc người đó không sử dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào.

6. Phương pháp chẩn đoán bệnh

Nồng độ cholesterol trong máu được đo bằng một xét nghiệm máu đơn giản. Bác sĩ Anh Thư cho biết có thể làm xét nghiệm máu để xác định nồng độ cholesterol xấu (LDL), cholesterol tốt (HDL) và các chất béo khác (triglyceride) trong máu. Bạn có thể được yêu cầu nhịn ăn từ 8 đến 12 giờ trước khi xét nghiệm cholesterol, thường bao gồm cả việc đi ngủ vào ban đêm. Điều này đảm bảo rằng tất cả thức ăn được tiêu hóa hoàn toàn và sẽ không ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Cách lấy máu để xét nghiệm: Máu được lấy từ cánh tay bằng kim và ống tiêm.

xét nghiệm lipid máu

Xét nghiệm máu để nắm rõ mức độ lipid trong máu, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Sau khi xét nghiệm cholesterol, bác sĩ sẽ đánh giá xem bạn có nguy cơ cao bị đau tim hoặc đột quỵ trong vòng 10 năm tới hay không. Nguy cơ này không chỉ dựa trên cholesterol mà còn tính đến chỉ số khối cơ thể (BMI), tuổi tác, giới tính, tiền sử gia đình, chủng tộc và các yếu tố rủi ro có thể điều trị được (như tăng huyết áp, tiểu đường, v.v.).

Cholesterol toàn phần thường được coi là "cao có giới hạn" nếu nằm trong khoảng từ 200 đến 239 mg/dL và "cao" nếu trên 240 mg/dL.

Cholesterol LDL được coi là "cao có giới hạn" nếu nằm trong khoảng từ 130 đến 159 mg/dL và "cao" nếu trên 160 mg/dL. HDL cholesterol thường được coi là "nghèo" nếu nó dưới 40 mg/dL.

7. Điều trị mỡ máu cao như thế nào?

Nếu bạn đã được chẩn đoán bị cholesterol cao, bác sĩ có thể đề nghị thay đổi chế độ ăn uống, bỏ hút thuốc và tăng cường hoạt động thể chất để giữ cho tình trạng của bạn không trở nên tồi tệ hơn. Sau vài tháng, nếu lượng lipid trong máu không giảm, bệnh nhân có thể dùng thuốc hạ cholesterol.

7.1. Thay đổi lối sống

Một chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng ít chất béo bão hòa có thể làm giảm mức cholesterol xấu. Bệnh nhân nên cố gắng tránh hoặc giảm thực phẩm giàu chất béo bão hòa như thịt mỡ, xúc xích, phô mai, bánh nướng, bánh ngọt, kem dừa, v.v. và ăn thực phẩm giàu chất béo bão hòa. Axit béo Omega-3 có nhiều trong cá thu, cá hồi, cá ngừ,… với hàm lượng vừa phải.

7.2. Sử dụng thuốc hạ mỡ máu

Thuốc hạ lipid hoạt động theo những cách khác nhau. Bác sĩ của bạn có thể tư vấn về các loại thuốc thích hợp nhất và cũng có thể kê đơn thuốc để giảm huyết áp cao (nếu nó ảnh hưởng).

• Statin

Statin là loại thuốc chính được sử dụng để hạ lipid máu vì chúng là nhóm thuốc ngăn gan tạo ra cholesterol LDL. Statin chỉ được kê đơn cho những người tiếp tục có nguy cơ mắc bệnh tim cao do phải dùng thuốc suốt đời. Sau khi ngừng uống, nồng độ lipid trong máu bắt đầu tăng trở lại.

• Ezetimibe

Ezetimibe là thuốc ngăn chặn sự hấp thu cholesterol vào máu từ thức ăn và mật trong ruột. Nếu một mình statin không làm giảm mức cholesterol, bệnh nhân có thể được dùng ezetimibe kết hợp với statin.

Nếu không thể sử dụng statin, ezetimibe cũng có thể được sử dụng thay thế. Điều này là do bệnh nhân mắc một tình trạng y tế khác ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của statin hoặc bệnh nhân gặp tác dụng phụ của statin. Ezetimibe hiếm khi gây tác dụng phụ.

8. Biện pháp phòng ngừa mỡ máu

Bác sĩ Anh Thư cho biết, có thể hạ lipid máu bằng cách ăn uống cân bằng, lành mạnh, ít chất béo bão hòa, tập thể dục thường xuyên, không hút thuốc, giảm uống rượu bia và duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng. Người trưởng thành khỏe mạnh nên kiểm tra lipid máu hàng năm hoặc thường xuyên hơn, tùy thuộc vào độ tuổi, sức khỏe tổng thể và các yếu tố nguy cơ khác.

8.1. Chế độ ăn uống khoa học, cân bằng

Thay thế chế độ ăn ít chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa bằng chế độ ăn nhiều chất xơ và chất béo không bão hòa. Điều này giúp ngăn ngừa cholesterol cao. Các loại thực phẩm như bột yến mạch, đậu, bơ và dầu thực vật có thể làm giảm cholesterol LDL và tăng mức cholesterol HDL.

8.2. Hoạt động thể dục thể thao thường xuyên

Người lớn nên dành thời gian tập thể dục cường độ vừa phải, khoảng 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày một tuần. Có thể tham gia chạy, đạp xe, bơi lội và các môn thể thao khác.

8.3. Bỏ thuốc lá

Bỏ hoặc không hút thuốc là một trong những khuyến nghị chính của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ để ngăn ngừa bệnh tim mạch và cholesterol cao. 15 năm sau khi bỏ thuốc, những người từng hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh tim tương tự như những người chưa bao giờ hút thuốc. Hút thuốc làm hỏng các mạch máu và làm giảm cholesterol HDL.

8.4. Hạn chế uống rượu

Uống quá nhiều rượu (hơn hai ly mỗi ngày đối với nam và một ly mỗi ngày đối với nữ) có thể làm tăng mức cholesterol và chất béo trung tính. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2020 đã xem xét tác động của rượu đối với mỡ máu cao và bệnh tim và phát hiện ra rằng tác động của rượu đối với sức khỏe tổng thể rất khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và mức độ uống rượu.

8.5. Duy trì vóc dáng cân đối

Một người có chỉ số khối cơ thể (BMI) trong ngưỡng thừa cân hoặc béo phì có nghĩa là cơ thể đang thừa cân. Điều này làm chậm quá trình loại bỏ cholesterol LDL khỏi máu, làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Vì vậy, cân nặng của mọi người nên giữ trong giới hạn bình thường, đảm bảo chỉ số BMI nằm trong khoảng 18,5-24,9.

Được đầu tư hệ thống máy móc hiện đại như máy siêu âm tim và mạch máu 4D, máy chụp cộng hưởng từ 1.5-3 Tesla, máy CT tim và mạch vành xoắn ốc đa lát cắt 768 dãy, hệ thống máy DSA chụp mạch vành…, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Sanying thu nhận và điều trị người bệnh mỡ máu và các bệnh tim mạch (tăng huyết áp, bệnh mạch vành, bệnh van tim, thiếu máu cơ tim...).

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA HỒNG CƯỜNG

Phòng Khám Đa Khoa Hồng Cường (87-89 Thành Thái, P.14, Q.10, TP.HCM) đã thu hút rất nhiều bệnh nhân ở tỉnh tham gia dịch vụ thăm khám với thái độ hài lòng, tin tưởng. Sở dĩ phòng khám là cơ sở y tế hàng đầu TPHCM vì:

Đội ngũ bác sĩ giỏi: Hội tụ rất nhiều các y bác sĩ đầu ngành, có thể đảm nhận trọng trách khám chữa bệnh của từng khoa. Điều trị bệnh dựa trên phác đồ, đã từng làm việc tại các bệnh viện lớn ở nước ngoài.

Cơ sở vật chất: Phòng khám nằm ở mặt tiền, bố trí khoa nhiều phòng rộng rãi. Có ghế ngồi chờ đợi, máy lạnh hoạt động xuyên suốt. Thiết bị y tế nhập khẩu từ nước ngoài và được bảo quản trong môi trường vô trùng, khử khuẩn.

Đa dạng phương pháp điều trị: Tiếp nhận kỹ thuật tân tiến nhanh nhất, ứng dụng công nghệ hiện đại bậc nhất thế giới để chữa bệnh từ các bệnh nhẹ, bệnh xã hội hay hiểm nghèo.

Chi phí dịch vụ phù hợp: Mọi mức phí đều công khai theo tiêu chuẩn của Sở y tế ban hành, bác sĩ sẽ trao đổi trước khi thực hiện, bệnh nhân nắm quyền quyết định chi trả hoặc thực hiện ngay lập tức hay không.

Thời gian khám bệnh linh hoạt: Dịch vụ khám ngoài giờ không phát sinh thêm phí được mọi người lựa chọn bởi sự tiện lợi khi di chuyển, ngoài ra đặt lịch khám online sẽ được miễn phí sổ khám bệnh.